System zapłonowy jest sercem silnika spalinowego — wytwarza iskrę zapalającą mieszankę paliwowo-powietrzną. Na przestrzeni ostatnich 115 lat technologia zapłonu ewoluowała od prostych mechanicznych przerywaczy do zaawansowanych elektronicznych rozdzielaczy, poprawiając niezawodność, precyzję i łatwość obsługi. Ten postęp odzwierciedla zarówno rozwój inżynierii, jak i pomysłowość pasjonatów, którzy dbają o zachowanie klasycznych pojazdów.
Kettering i mechaniczny rozdzielacz
|
Nowoczesny system zapłonowy rozpoczął się od Charlesa F. Ketteringa, który w 1910 roku opracował system zapłonowy oparty na akumulatorze i cewce — później znany jako system Delco. Wcześniej wiele samochodów korzystało z magnet, które działały dobrze, ale utrudniały rozruch i oferowały mniejszą kontrolę. Konstrukcja Ketteringa, zasilana z akumulatora pojazdu, zapewniała stabilniejszą i bardziej niezawodną iskrę, szybko stając się standardem w branży. Jego system łączył cztery kluczowe elementy: cewkę, przerywacz, kondensator i rozdzielacz.
Choć był to ogromny postęp w porównaniu do wcześniejszych rozwiązań, system wymagał regularnej konserwacji: platynki się zużywały, kąt wyprzedzenia zapłonu mógł się rozregulować, a okresowe regulacje były normą. Mimo to konstrukcja Ketteringa stała się standardem na dziesięciolecia i podstawą dla rozdzielaczy mechanicznych na całym świecie. |
 |
Narodziny zapłonu elektronicznego
W latach 60. producenci samochodów dążyli do ograniczenia obsługi serwisowej i poprawy stabilności iskry. Tranzystorowe systemy zapłonowe zastąpiły mechaniczne styki półprzewodnikowymi przełącznikami, a pojemnościowe systemy zapłonowe (CDI) magazynowały energię w kondensatorze i uwalniały ją w krótkich, silnych impulsach. Innowacje te zapoczątkowały erę zapłonu elektronicznego, oferując mocniejsze, bardziej niezawodne iskry i znacznie mniejszą potrzebę konserwacji.
W latach 70. pojawiły się całkowicie elektroniczne systemy zapłonowe, które całkowicie wyeliminowały ruchome styki. Czujniki magnetyczne lub czujniki efektu Halla wykrywały pozycję wału korbowego lub rozrządu, a moduły sterujące elektronicznie zarządzały kątem wyprzedzenia zapłonu. Efektem była większa precyzja, lepsze osiągi i mniejsze zużycie — choć pierwsze systemy często wymagały zewnętrznych modułów, co zmieniało oryginalny wygląd silnika.
Holenderska innowacja: 2CV i 123ignition
Na przełomie tysiącleci holenderscy inżynierowie Albert i Ron (z Albertronic) opracowali w pełni elektroniczny rozdzielacz zapłonu dla Citroëna 2CV, łącząc nowoczesną precyzję z tradycyjną formą rozdzielacza.
Prototypy testowano wraz z członkami klubu 2CV ’t Eendeëi z Rotterdamu. Wśród nich był Leen (obecny właściciel 123ignitionshop), który uczestniczył w testach, udzielał opinii podczas rozwoju, a później zasugerował przystosowanie technologii do innych klasycznych pojazdów.
Nowoczesne rozdzielacze elektroniczne
System 123ignition zachowuje klasyczny wygląd rozdzielacza, ale integruje elektronikę opartą na mikrokontrolerach. Najważniejsze cechy to:
- Dokładność zapłonu na poziomie mikrosekund, automatycznie dostosowująca się do prędkości i obciążenia silnika.
- Całkowicie zintegrowana elektronika, bez potrzeby stosowania zewnętrznych modułów.
- Programowalne krzywe wyprzedzenia zapłonu, a w niektórych modelach łączność Bluetooth umożliwiająca monitorowanie i regulację w czasie rzeczywistym.
Efektem jest system, który zachowuje klasyczny wygląd rozdzielacza, oferując jednocześnie nowoczesną niezawodność i wydajność. W przypadku silników klasycznych oznacza to płynniejszą pracę, łatwiejszy rozruch i minimalną konserwację.
Znaczenie historyczne
Ewolucja od mechanicznych platyn Ketteringa do systemów tranzystorowych, CDI i w pełni elektronicznych stanowi ponad wiek postępu inżynieryjnego. Każdy etap rozwiązywał ograniczenia poprzednich, poprawiając niezawodność, precyzję i trwałość zapłonu.
Dla miłośników klasycznych samochodów te ulepszenia oznaczają, że ich silniki mogą pracować płynnie i niezawodnie, bez utraty historycznej autentyczności.
Iskra, która zapoczątkowała się wraz z przełomowym wynalazkiem Ketteringa, nadal płonie dziś — ulepszona przez nowoczesną elektronikę, która szanuje oryginalny projekt, jednocześnie oferując zalety współczesnej technologii.